دیابت بارداری (Gestational Diabetes) نوعی دیابت است که برای اولین بار در دوران بارداری ظاهر میشود و معمولاً پس از زایمان از بین میرود. این نوع دیابت زمانی رخ میدهد که بدن مادر قادر به تولید کافی انسولین برای کنترل قند خون در دوران بارداری نباشد. افزایش نیاز بدن به انسولین در این دوره بهویژه در سهماهه دوم و سوم، ممکن است باعث افزایش سطح قند خون شود.
علت دقیق دیابت بارداری مشخص نیست، اما چندین عامل خطر میتوانند احتمال ابتلا را افزایش دهند:
سابقه خانوادگی دیابت
اضافهوزن یا چاقی پیش از بارداری
سن بالای ۲۵ یا ۳۰ سال در زمان بارداری
سابقه دیابت بارداری در بارداریهای قبلی
سابقه به دنیا آوردن نوزاد با وزن بیش از ۴ کیلوگرم
در بسیاری از موارد، دیابت بارداری بدون علامت است و تنها با آزمایش قند خون بین هفتههای ۲۴ تا ۲۸ بارداری تشخیص داده میشود. با این حال، برخی مادران ممکن است علائمی مانند خستگی شدید، تشنگی زیاد، تکرر ادرار و تاری دید را تجربه کنند.
در صورت عدم کنترل مناسب، دیابت بارداری میتواند هم برای مادر و هم برای جنین خطرآفرین باشد. از جمله خطرات:
افزایش وزن نوزاد در رحم و سختی زایمان طبیعی
افزایش احتمال زایمان سزارین
افت قند خون نوزاد پس از تولد
افزایش خطر دیابت نوع ۲ برای مادر در آینده
کنترل دیابت بارداری معمولاً با اصلاح رژیم غذایی و فعالیت بدنی شروع میشود. توصیه میشود:
وعدههای غذایی منظم و متعادل مصرف شود
از مصرف قندهای ساده پرهیز شود
ورزش سبک مثل پیادهروی منظم انجام گیرد
در صورت نیاز، پزشک ممکن است انسولین تجویز کند، زیرا برخی داروهای خوراکی دیابت برای بارداری مناسب نیستند.
دیابت بارداری یک وضعیت قابل کنترل است و با مراقبت مناسب، مادر میتواند بارداری سالمی داشته باشد و نوزادی سالم به دنیا آورد. پیگیریهای پزشکی منظم، تغذیه سالم و فعالیت بدنی نقش کلیدی در مدیریت این وضعیت دارند.